راهنمای گردشگری مشهد
حرم امام رضا (ع)
حرم امام رضا (ع) یکی از مشهورترین جاذبه های گردشگری مشهد و ایران است. سالانه میلیون‌ها نفر زائر از ایران و جهان برای زیارت شاه خراسان روانه مشهد می‌شوند. حرم علی ابن موسی الرضا (ع) در طول تاریخ بارها و بارها دچار تغییر و توسعه قرار گرفته است. نکته قابل‌توجه اینکه طبق روایت‌‌های تاریخی ایشان شخصا در سفر به مرو، محل حرم رضوی را مشخص کرده‌اند. در ادامه‌ی این مقاله از خاتم توریست به تاریخچه و معرفی بخش‌های حرم امام رضا (ع) می‌پردازیم.
حرم مقدس امام رضا (ع) از مهم‌ترین جاهای دیدنی خراسان رضوی به شمار می‌آید و در میان دوستداران و زائران آن حضرت به نام‌ها و القاب مختلفی معروف است: حرم رضوی، حرم مطهر، ارض اقدس، مرقد منور / ملکوتی / مطهر، قلب عالم، بارگاه ملکوتی، قبله‌ی آمال، آستان ملائک پاسبان رضوی، مرقد شریف و بارگاه منور رضوی فقط چند نمونه از این نام‌ها هستند.
گفتنی است به کل مجموعه‌ای که حرم مطهر رضوی و متعلقات آن مانند کتابخانه‌ها و موزه‌ها را در بر می‌گیرد، آستان قدس رضوی گفته می‌شود و استفاده از نام‌هایی چون روضه‌ی رضویه / مقدسه / منوره نیز در رسانه‌ها رواج دارد. روضه در اصل به معنی باغ و بوستان است و محل دفن پیکر پاک آقا علی ابن موسی الرضا (ع) در حرم مطهر را به این نام می‌خوانند. مضجع شریف نیز نامی است که به مرقد مطهر ایشان اطلاق می‌شود.
زائران و مهمانان امام رضا (ع)
بر اساس اعلام تولیت آستان قدس رضوی، این حرم مطهر سالانه ۳۰ میلیون زائر ایرانی و غیرایرانی دارد. عراقی‌ها، بیشترین تعداد را در میان زائران غیرایرانی به خود اختصاص داده‌اند؛ شمار این عده به‌قدری زیاد است که یکی از رواق‌های حرم را به اجرای برنامه‌های مخصوص برای آن‌ها اختصاص داده‌اند.
در مناسبت‌های خاص، تعداد زائران حرم مطهر رضوی ۲۰ الی ۲۵ درصد دیگر نیز افزایش می‌یابد. برای اسکان زائران، علاوه بر هتل‌ها و اقامتگاه‌های بخش خصوصی، آستان قدس رضوی نیز اماکنی را آماده کرده است. مجموعه‌ی زائرسرای رضوی با ۶ بلوک اقامتی شامل رستوران و نمازخانه با گنجایش ۶۰۰ نفر و نیز، سه هاستل و درمجموع در زمینی به مساحت ۳۵ هکتار در ابتدای شهر طرق مشغول پذیرش زائران است. مجموعه‌ی دیگری نیز در انتهای بلوار چمن مشغول فعالیت است. یک شهرک زائر و یک زائرسرای دیگر هم توسط آستان قدس رضوی در فاصله‌ی دو کیلومتری حرم در دست ساخت است.
مهمان‌سرای حضرت در ضلع شمالی بست شیخ حر عاملی و صحن غدیر قرار دارد که از زائران و حتی مجاوران آن حضرت پذیرایی می‌کند. هنگام ظهر این بست پر می‌شود از زائرانی که برای تبرک غذای حضرت صف‌هایی طولانی بسته‌اند. قدمت این مهمان‌سرا به دوران صفویه بازمی‌گردد که در آن زمان به نام مطبخ معموره معروف بود و بخش‌های متنوعی داشت و وظیفه‌ی این مهمان‌سرا از دیرباز تهیه‌ی غذا برای مجاورین نیازمند و زائرانی بود که به زیارت آن حضرت می‌آمدند.
سایر بخش ها و امکانات حرم امام رضا (ع)
موزه‌ها:
موزه مرکزی: موزه مرکزی حرم مطهر رضوی در چهار طبقه مجموعه‌ی عظیمی از آثار ارزشمند و متنوعی را در خود جای داده است. گنجینه‌ی تمبر و اسکناس در طبقه‌ی زیرین، گنجینه‌ی تاریخ مشهد و گنیجینه‌ی سکه و مدال در طبقه‌ی همکف، گنجینه‌ی صدف، حلزون و نرم‌تنان دریایی و گنجینه‌ی هنرهای تجسمی در طبقه‌ی اول و گنجینه‌‌های نجوم و ساعت، سلاح و ظروف در طبقه‌ی دوم موزه قرار دارد. این موزه از صحن کوثر قابل دسترسی است.
گنجینه‌ی نفایس: این موزه در دو طبقه در ضلع جنوب شرقی حرم مطهر واقع شده است. طبقه‌ی اول آن شامل گنجینه‌ی قرآن است که در حال حاضر، ۷۹ قرآن نفیس و ارزشمند شامل آثار منسوب به امام علی، امام حسن مجتبی، امام حسین، امام زین‌العابدین و امام رضا (علیهم السلام) را به نمایش گذاشته است. هدایای مقام معظم رهبری و هدایای استاد محمود فرشچیان نیز در این موزه هستند. این گنجینه از صحن کوثر قابل دسترسی است.
موزه‌ی فرش: اولین گنجینه‌ی تخصصی فرش و منسوجات ابتدا در ساختمان گنجینه‌ی قرآن و نفایس مشغول به کار شد و سپس در سال ۱۳۹۰ به ساختمان فعلی آن در صحن کوثر منتقل شد. هم‌اکنون حدود ۱۰۰ تخته قالی و قالیچه‌ی نفیس با ارزش تاریخی و هنری که قدمت برخی از آن‌ها تا دوران صفویه نیز بازمی‌گردد، در این موزه به نمایش گذاشته شده است.
موزه‌ی مردم‌شناسی: موزه‌ی مردم‌شناسی در کنار مقبره‌ی امیر ملک‌شاه در ضلع جنوب غربی حرم مطهر رضوی قرار داد. این ساختمان در گذشته گرمابه‌ای بوده که از طریق وقف در زمان حکومت شاه عباس صفوی به حرم واگذار شد و پس از بازسازی در سال ۱۳۸۵، به موزه تغییر کاربری داد. علاوه بر اشیاي به نمایش گذاشته شده در موزه، ساختمان حمام نیز ارزش زیادی دارد. این موزه از طریق صحن جامع رضوی قابل دسترسی است.
بنیاد پژوهش‌های اسلامی
دانشگاه علوم اسلامی رضوی
دارالشفاء امام رضا (ع) واقع در ضلع جنوبی دوربرگردان خیابان شیرازی (ورودی شیخ طوسی) مجهز به تجهیزات کامل پزشکی و بخش‌هایی مانند اورژانس، رادیولوژی، آزمایشگاه، داروخانه‌ی شبانه‌روزی و کلینیک‌های تخصصی است.
کتابخانه‌ی مرکزی آستان قدس رضوی یکی از عجایب حرم امام رضا (ع) به شمار می‌آید. این کتابخانه‌ی غنی با بیش از ۷ میلیون مراجعه‌کننده یکی از فعال‌ترین کتابخانه‌های ایران به شمار می‌آید. قدمت برخی از کتاب‌ها و اسنادی که در این کتابخانه نگهداری می‌شود، به ۱۲ قرن پیش برمی‌گردد. این کتابخانه در ضلع شمالی بست شیخ طوسی قرار دارد.
کتابخانه‌ی مسجد گوهرشاد در سال ۱۳۳۲ در جوار مسجد گوهرشاد تاسیس شد و مدیریت آن اکنون آستان قدس رضوی واگذار شده است. این کتابخانه با وسعت ۱۲۰۰ متر مربع در بست شیخ بهایی قرار دارد و به‌عنوان کتابخانه‌ی تخصصی اهل بیت (علیهم السلام) یکی از مراکز مهم در زمینه‌ی نشر فرهنگ اسلامی است.
سه گورستان به نام‌های بهشت ثامن الائمه‌ی ۱، ۲ و ۳
برای رفاه حال سالمندان، کودکان، بیماران و افراد دارای هرگونه مشکل حرکتی چند دستگاه زائربر برقی در ورودی باب‌الجواد و ورودی باب‌الرضا، از قبل از نماز صبح تا بعد از نماز مغرب به زائران خدمات‌رسانی می‌کنند. همچنین، در اکثر ورودی‌های حرم مطهر، واحدهایی به‌صورت شبانه‌روزی برای در اختیار گذاشتن صندلی چرخ‌دار نزد زائران سالمند و دارای مشکلات حرکتی فعالیت می‌کنند.
پارکینگ‌های حرم
سرویس‌های بهداشتی و وضوخانه‌ها که در اغلب ورودی‌های حرم واقع شده‌اند.
مرکز نمایشگاه‌ها و همایش‌های آستان قدس رضوی در ورودی باب‌الجواد
نمایشگاه‌ها و فروشگاه‌های کتاب و محصولات فرهنگی در ورودی باب الجواد، شیخ حر عاملی، شیخ طبرسی، شیخ طوسی. در این فروشگاه‌ها می‌توان علاوه بر محصولات فرهنگی، اجناسی چون فیروزه حرم امام رضا (ع) را نیز خریداری کرد.
پرسش‌های متداول
مساحت حرم امام رضا (ع) چقدر است؟
روی هم رفته و با احتساب مساحت تمام بخش‌های زیارتی و غیرزیارتی، مساحت کل حرم امام رضا (ع) بیش از یک میلیون متر مربع است و گنجایش ۷۰۰ هزار نفر را دارد.
حرم امام رضا (ع) چند صحن دارد؟
صحن های حرم امام رضا (ع) ۹ عدد هستند و به نام‌های صحن انقلاب اسلامی (صحن کهنه یا صحن عتیق)، صحن آزادی (صحن نو)، صحن جمهوری اسلامی، صحن قدس، صحن جامع رضوی، صحن غدیر، صحن کوثر، صحن هدایت و صحن بعثت خوانده می‌شوند.
گنبد طلای حرم امام رضا (ع) چه زمانی ساخته شد؟
گنبد هزار ساله‌ی حرم، در دوران سلجوقیان ساخته شد.
حرم امام رضا (ع) چقدر بازدیدکننده دارد؟
حرم مطهر سالانه ۳۰ میلیون زائر ایرانی و غیرایرانی دارد.
راهنمای گردشگری تهران
جاهای دیدنی تهران که نباید از دست بدهید
تهران پایتخت ایران و پرجمعیت‌ترین شهر کشور است که پیشینه زندگی در آن به دوران نوسنگی بازمی‌گردد. این شهر در دوره صفوی اهمیت بسیاری پیدا کرد؛ اما اوج رونق و شکوفایی آن را به دوره قاجار نسبت می‌دهند؛ زمانی که به‌عنوان پایتخت انتخاب شد. تهران در پهنه‌ای بین دو کوه و کویر و در دامنه‌های جنوبی البرز گسترده شده است و ۷۳۰ کیلومتر مربع مساحت دارد. این شهر دارای اقلیم نیمه خشک است.
تهران امروزه به‌عنوان یکی از مهم‌ترین مراکز گردشگری ایران شناخته می‌شود وجاهای دیدنی تهران از جمله جاذبه‌های طبیعی و تاریخی، هر ساله گردشگران خارجی و داخلی بسیاری را به‌سمت پایتخت می‌کشانند. این شهر با داشتن مراکز تفریحی مدرن و متعدد مانند پارک‌های جنگلی، برج میلاد، باغ وحش، شهربازی، اتاق فرار، مراکز خرید، انواع رستوران و کافه یکی از بهترین مقاصد تفریحی در ایران نیز به شمار می‌آید.
۱. تفریحات تهران
دریاچه چیتگر و باملند
دریاچه چیتگر یا دریاچه شهدای خلیج فارس در غرب تهران، بزرگ‌ترین دریاچه مصنوعی ایران است که مساحت آن به ۱۳۰ هکتار می‌رسد و در مجاورت آن نیز مجموعه‌ای تفریحی به بزرگی ۱۲۰ هکتار وجود دارد. ایده اولیه ساخت این دریاچه به‌منظور کاهش آلودگی هوا به سال ۱۳۴۷ بازمی‌گردد؛ اما در نهایت دریاچه چیتگر در اردیبهشت سال ۱۳۹۲ افتتاح شد. گشت‌وگذار در محوطه اطراف دریاچه رایگان است؛ به همین دلیل این جاذبه، محلی ایدئال در چهار فصل سال برای پیاده‌روی در سواحل شنی و سنگی، پیک‌نیک، شب‌گردی و همین طور قرارهای عاشقانه به شمار می‌رود.
دریاچه چیتگر مجهز به انواع امکانات تفریحی و رفاهی همچون پارکینگ، سرویس بهداشتی، غرفه‌های خوراکی، نمازخانه (در شمال دریاچه)، آب‌نمای موزیکال، آلاچیق (در غرب دریاچه)، قایق‌سواری در دو اسکله غربی در سمت بلوار میلاد و اسکله شرقی در سمت باملند، ماهیگیری، دوچرخه‌سواری، کارتینگ، شهربازی، برج هیجان چیتگر (سرسره‌های سقوط آزاد و موج خروشان و زیپ لاین) و سرزمین شگفت‌انگیز دریاچه چیتگر (با ارائه انواع بازی‌های هیجان‌انگیز مانند سافاری پارک وحشت، اسکیت هوایی، ماشین برقی، پیست پرش در آسمان، چرخ و فلک بزرگ دریاچه) است.
مجموعه بام لند در کنار دریاچه چیتگر ساخته شده است و از دیگر دیدنی‌های اطراف این دریاچه به شمار می‌آید. این محل با مساحتی بالغ بر ۶۰ هزار متر مربع، بیش از ۱۳ هزار متر مربع فضای تجاری دارد. معماری باملند تلفیقی از معماری قدیمی ایرانی نظیر بادگیرهای یزد و ستون‌های تخت جمشید و المان‌های مدرن و لوکس است. این مجموعه شامل ۱۲ ساختمان دو طبقه مستقل است و نخستین مرکز خرید خطی ایران در فضای باز محسوب می‌شود.
باملند با وجود مراکز خرید فوق‌العاده (فروشگاه‌های پوشاک و مد، لوازم‌خانگی و الکتریکی، ساعت و طلا، اسباب‌بازی، خانه شکلات (برند ام ای تی ای)، فروشگاه دوکاتی در حوزه فروش موتورسیکلت، فروشگاه چلبرگ از بهترین بوتیک‌های گل تهران و...)، کافه‌ها و رستوران‌های عالی، امکانات تفریحی جذاب همچون آمفی‌تئاتر روباز، مسیر پیاده‌روی، ماهیگیری، مجموعه تفریحی کودکان، شهربازی سرپوشیده کیدز گاردن، مجموعه ساحل شنی پرشین، قایق‌سواری، مجموعه وی‌آر لند و غیره، گردشگران بسیاری را به‌سمت خود جذب می‌کند.
بام تهران
آدرس: تهران، بزرگراه شهید چمران، خیابان یمن، خیابان ولنجک، انتهای خیابان ولنجک، بام تهران
ساعت فعالیت: تمام روزهای هفته از ساعت پنج بامداد تا ۲۴
بام تهران منطقه‌ای کوهستانی بر فراز شهر است و مکانی فوق‌العاده برای قرارهای عاشقانه، دورهمی‌های دوستانه و گردش‌های خانوادگی به شمار می‌آید. بام تهران به حدفاصل انتهای خیابان ولنجک تا ایستگاه اول تله‌کابین توچال گفته می‌شود و شما می‌توانید خود را با خودروی شخصی، تاکسی یا خط چهار اتوبوس تندروی تهران به آن برسانید. این مجموعه مجهز به پارکینگ خودرو و موتورسیکلت است؛ بنابراین می‌توانید بدون نگرانی برای پیدا کردن جای پارک به بام تهران بیایید و ماشین خود را در مکانی امن پارک کنید.
تماشای تهران، دامنه کوه‌ها تا دشت‌های اطراف و انبوه خانه‌ها، محبوب‌ترین گزینه تفریحی گردشگران در بام تهران است؛ مکانی که می‌توان در آن به دور از هیاهوی شهری، ساعت‌ها را در کنار عزیزان سپری کرد. در بام تهران، امکانات رفاهی و تفریحی متعددی تعبیه شده‌اند که در میان آن‌ها می‌توان به تله‌سیژ در ارتفاع ۶۰ متری و با مسافتی حدود ۲۰۰ متر، مجموعه تله‌کابین و اسکی، سورتمه توچال (طولانی‌ترین سورتمه ایران با ۱,۴۲۰ متر طول)، مجموعه اتاق فرار گروه اسکیپ کیوب، زیپ لاین، فودکورت، کافه و رستوران، آکادمی تنیس، سینما پنج بعدی و باشگاه بگ جامپ با ارائه خدماتی چون بانجی جامپینگ از دکل ۳۲ متری، پرش آزاد از یک سکوی ۲۸ متری، دیواره‌های سنگ‌نوردی یا صخره‌نوردی و ترامپولین اشاره کرد.
اتاق های فرار
اتاق فرار، یک بازی فیزیکی و ماجراجویانه و از جدیدترین سرگرمی‌های سال‌های اخیر در جهان است که به‌تازگی در ایران نیز طرفداران بسیاری پیدا کرده است و تمام گروه‌های سنی به‌خصوص جوانان و نوجوانان را به‌سمت خود می‌کشاند. در این سرگرمی متفاوت شما به‌همراه تیم خود در قالب گروه‌های چند نفره در یک محیط بسته، عجیب و گاهی ترسناک زندانی می‌شوید و درب پشت سر شما قفل می‌شود.
در اتاق فرار به‌همراه تیم خود در یک محیط بسته، عجیب و گاهی ترسناک زندانی خواهید شد
شما در اتاق فرار باید با هم‌فکری، کار گروهی، حل کردن معماها و باز کردن قفل‌ها در زمانی مشخص خودتان را از اتاق نجات دهید. تیم شما می‌تواند جمعی از دوستان، اعضای خانواده، همکاران یا هم‌کلاسی‌های شما باشد. در محیط اتاق فرار با معماهای سخت، آسان و سرنخ‌های عجیب روبه‌رو خواهید شد که هریک از آن‌ها خلاقیت، هوش، ریزبینی و دقت تک تک اعضای گروه را به چالش می‌کشد. برای یک خروج موفق باید مهارت، سرعت عمل، تمرکز، متفاوت دیدن، گشتن جاهای غیر معمول و فکر کردن به سناریو را در خود تقویت کنید و حواستان به نکاتی باشد که اپراتور بازی به شما گفته است.
تا به امروز بیش از ۱۰۰ اتاق فرار با ژانرهای مختلف معمایی، کارآگاهی، ترسناک، دلهره‌آور و تئاتر تعاملی در شرق، غرب، مرکز، جنوب و شمال تهران افتتاح شده‌اند که در میان مشهورترین اتاق فرارهای تهران می‌توان به مجموعه اسکیپ روم دات‌آی‌آر، انیگما برج میلاد، مجموعه اسکیپ می، مجموعه اسکیپ کیوب و مجموعه اسکیپ مستر اشاره کرد. جالب است بدانید که در حال حاضر برخی از این مجموعه‌ها، اتاق فرارهای آنلاین نیز به علاقه‌مندان ارائه می‌کنند تا بتوانند در خانه نیز این تفریح هیجان‌انگیز را تجربه کنند. به‌علاوه مجموعه اسکیپ روم دات‌آی‌آر به‌تازگی اولین اسکیپ باکس، یک بوردگیم اتاق فرار، را راهی بازار کرده است که امکان یک تجربه هیجان‌انگیز اسکیپ روم یا اتاق فرار در خانه، محل کار یا کافه بازی را برای شما فراهم می‌کند.
شهر بازی های تهران
شهربازی‌ها از بهترین و مفرح‌ترین مکان‌های تفریحی در هر شهری به شمار می‌روند؛ مکان‌هایی که مجهز به انواع دستگاه‌ها و وسایل بازی هیجان‌انگیز مخصوص سنین مختلف هستند و با فراهم کردن محیطی شاد و البته پر‌سرو‌صدا برای کودکان و حتی بزرگسالان، روزی به‌یادماندنی برای آن‌ها می‌سازند.
در شهر تهران شهربازی های سرپوشیده و روباز متعددی در مراکز خرید و محوطه‌های مجزا وجود دارند که برخی در سال‌های اخیر افتتاح شده‌اند و برخی قدیمی‌تر هستند. در میان مشهورترین شهربازی های روباز پایتخت می‌توان به شهربازی پارک ارم به‌عنوان یکی از قدیمی‌ترین شهر بازی تهران با سه شهربازی روباز با نام‌های لونا یک، دو و سه و بیش از ۷۰ نوع بازی و سرگرمی در هشت هکتار وسعت، شهربازی بیلینو و شهربازی سرزمین شگفت‌انگیز در بوستان نهج البلاغه، شهربازی پارک پرواز و شهربازی بعثت اشاره کرد.
شهربازی ژوپیتر (یکی از مدرن‌ترین شهربازی های تهران) در مجتمع تجاری و فرهنگی کوروش، شهربازی مگامال، ایران مال، شهربازی فان تایم ارگ تجریش، شهربازی فان تایم پالادیوم، شهربازی سرزمین عجایب (واندرلند) در مرکز خرید تیراژه، شهربازی صبا مال و شهربازی قلعه سحرآمیز پارک ارم با چهار هزار متر مربع مساحت و بیش از ۱۲۰ نوع بازی و سرگرمی از جمله شهربازی های سرپوشیده تهران هستند.